Ντοστογιέφσκι, η ψυχή της Ρωσίας.

 

Ο Φιοντόρ Μηχάιλοβιτς Ντοστογιέφσκι γεννήθηκε 11 Οκτωβρίου του 1821 στην Μόσχα. Ο πατέρας του ήταν γιατρός, επομένως ανήκε στην μεσαία τάξη, όχι  στην αριστοκρατία. Το σπίτι του Φιοντόρ βρισκόταν μέσα σε Πτωχοκομείο της Μόσχας όπου ο πατέρας του ήταν Διευθυντής. Ο Φιοντόρ σπούδασε σε 2 ιδιωτικά σχολεία και στην συνέχεια μηχανικός στο Πανεπιστήμιο. Με την αποφοίτησή του έγινε μηχανικός στον Στρατό, όμως εγκατέλειψε αυτήν την δουλειά σύντομα για να αφοσιωθεί στην λογοτεχνία.

Στα 28 του συνελήφθη ως μέλος της επαναστατικής- τρομοκρατικής ομάδας "Όμιλος Πετρατσέφσκι" και καταδικάστηκε σε θάνατο μαζί με όλους τους συντρόφους του. Την ημέρα της εκτέλεσης κι ενώ οι κρατούμενοι είχαν παραταχθεί από την μια μεριά με δεμένα χέρια και κλειστά μάτια και το εκτελεστικό απόσπασμα από την άλλη, ήρθε έγγραφο από τον τσάρο με το οποίο χάριζε την ζωή σε όλους τους καταδικασθέντες, αλλά τους έστελνε για καταναγκαστικά έργα σε φυλακή της Σιβηρίας. Ο Φιοντόρ παρέμεινε στο στρατόπεδο για 5 χρόνια καi υπηρέτησε στον Στρατό ως μηχανικός 5 ακόμα χρόνια ώστε να εκτίσει το 2^ο σκέλος της ποινής του.

Παντρεύτηκε δυό φορές και απέκτησε δύο παιδιά. Ήταν επιληπτικός και έπασχε από πνευμονοπάθεια όλη του την ζωή. Πέθανε πριν κλείσει τα 60 του χρόνια, στις 28 Ιανουαρίου του 1881.

Ο Ντοστογιέφσκι χρησιμοποίησε όλες τις εμπειρίες της ζωής του ώστε να να αναλύσει σε βάθος και με πληρότητα τους χαρακτήρες των βιβλίων του.

Το πατρικό του σπίτι στο Πτωχοκομείο του έδωσε πληροφορίες για τις συνθήκες διαβίωσης των πολύ φτωχών. Μαζί με την κακή του υγεία ενέπνευσαν "Το Υπόγειο» και τους «Φτωχούς».

Τα χρόνια στην Σιβηρία του έδωσαν το υλικό για «Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων», όπου καταπιάνεται με την εξαθλίωση, την διαρκή τρομοκράτηση των κρατουμένων και τελικά την παραίτησή τους από την ζωή.

Η συμμετοχή του σε επαναστατικές ομάδες και η προσωπική φιλία του με τον Ιβάν Ιβάνοφ -ο οποίος δολοφονήθηκε από τον σύντροφο της ίδιας επαναστατικής ομάδας Σεργκέι Νετσάγιεφ- του επέτρεψε να γράψει τους «Δαιμονισμένους», την απόλυτη ηθική καταδίκη του Μηδενισμού.

Το πάθος του για τον τζόγο ήταν το κίνητρο για να γράψει τον «Παίχτη», βιβλίο που αρχικά λεγόταν «Η πόλη της ρουλέτας» κι ερευνά τον εθισμό σε καταστροφικές συνήθειες, αυτές που για μια στιγμή ανεβάζουν τον άνθρωπο στα ουράνια με την έντασή τους, ενώ την επόμενη τον ρίχνουν στα σκοτάδια.

Οι θρησκευτικές αναζητήσεις του ίδιου του Ντοστογιέφσκι  δίνουν την λύση στο υπαρξιακό αδιέξοδο των ηρώων τόσο στο «Έγκλημα και τιμωρία», όσο και στους «Αδερφούς Καραμαζόφ». Ο Ντοστογιέφκι μας λέει παντού ότι η αγάπη είναι ο μόνος δρόμος για την σωτηρία της ψυχής και η καλοσύνη η λύση για την σωτηρία του συνόλου. Η διανόηση και οι ιδέες του Διαφωτισμού που αναπτύσσονται στα βελούδινα σαλόνια της τάξης των ευγενών, δεν μπορούν να συνεισφέρουν στην κοινωνία ούτε το ένα χιλιοστό από ό,τι η αβίαστη φιλανθρωπία του τελευταίου χωρικού, που με χαρά μοιράζεται το μοναδικό κομμάτι ψωμί που έχει με έναν άγνωστο.

 

Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και ο Λέων Τολστόι κατάφεραν να περιγράψουν σε βάθος την Ρωσία της εποχής τους, όλες τις τάξεις και τις αντιφάσεις τους. Αυτές οξύνθηκαν κι άλλο, ώσπου οδήγησαν στην Επανάσταση του 1917 -ένα εγχείρημα που βύθισε την Ρωσία σε περεταίρω τρόμο κι εξαθλίωση για τους πολλούς, καταφέρνοντας κυρίως να αλλάξει την μία άρχουσα τάξη με μια άλλη. Τα επίσημα βιβλία της ιστορίας και γενικώς η εξειδικευμένη γνώση των ιστορικών, δεν μας δίνουν καθαρή εικόνα των αιτίων που οδήγησαν την χώρα σε αυτό το κοσμοϊστορικό γεγονός -ή τουλάχιστον, πολλούς δεν τους ικανοποιούν. Τα πράγματα θα ήταν πιο καθαρά εάν μπορούσαμε να μπούμε σε μια χρονομηχανή και να δούμε με τα μάτια μας την εποχή. Ο Ντοστογιέφσκι είναι η χρονομηχανή μας.