Η ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

 

Μία από τις πολύ ωραίες συνέπειες της Πανδημίας είναι ότι περιορίστηκε η υποχρεωτική μουσική. Δεν ακούμε πια αυτό που ακούγαμε, το μόνιμο ηχητικό υπόβαθρο σε καφετέριες, ρεστωράν, καταστήματα ρούχων, έως και στα ασανσέρ πολυώροφων κτηρίων. Τώρα, όταν παίρνουμε έναν καφέ κι όταν τον πίνουμε στο παγκάκι, δεν ακούγεται τίποτα εκτός από τα παιδιά που παίζουν ή τον φίλο μας που μας μιλάει. 

Δεν θυμάμαι καθόλου πότε και πώς ξεκίνησε αυτή η ιστορία με το ντάπα ντούπα στα αυτιά μας,  θυμάμαι όμως ότι κάποτε μπορούσες να πας σε καφετέρια και να προσηλωθείς στην συζήτηση με τον φίλο σου, ή να διαβάσεις την εφημερίδα σου ακούγοντας μόνο τους φυσικούς ήχους του περιβάλλοντος. 

Σταδιακά αυτό κατέστη αδύνατον. Πρώτα εμφανίστηκαν τα καφέ που είχαν δυό ηχεία πάνω από τον μπουφέ κι έπαιζαν μουσική από λίστες. Μετά τα ηχεία κύκλωσαν όλο το μαγαζί κι έγιναν μεγαλύτερα. Σε κάποια μαγαζιά προστέθηκαν οι γιγαντοοθόνες που έδειχναν ποδοσφαιρικούς αγώνες ή δημοφιλείς εκπομπές κάποιες ώρες. Στις αίθουσες αναμονής ιατρείων επίσης οθόνες τηλεόρασης ή μουσική. Τελικά από το λεωφορείο και το ταξί έως το πιο μικρό τυροπιτάδικο με δυό σκαμπό στο εξωτερικό του, από το κομπιούτερ του απέναντί στου στην δουλειά έως και κάποια περίπτερα στο κέντρο της πόλης, βγαίνει μουσική ή (ακόμα χειρότερα) ραδιοφωνική εκπομπή. Στις 8 το πρωί είσαι υποχρεωμένος ή να ακούς τον ειρωνικό σχολιασμό το Γιώργου Τράγκα, ή να ανέχεσαι το μηχανικό beat στην σύγχρονη ποπ μουσική που φτιάχνουν μηχανήματα κι όχι μουσικά όργανα. 

Εννοείται ότι δεν μπορείς να διαμαρτυρηθείς. Ο καθένας έχει δικαίωμα να βάλει την μουσική που του αρέσει, αλλά εσύ δεν έχεις κανένα δικαίωμα να μην ακούς αυτούς τους ήχους. 

Ποια είναι τα αποτελέσματα από όλο αυτό το φαινόμενο της ηχορύπανσης στα αυτιά μας; 

1) Η μείωση των συζητήσεων, ειδικά των σοβαρών, διότι δεν μπορούμε να προσηλωθούμε στα λόγια των φίλων μας όταν παρεμβάλλονται δυνατοί ήχοι, ούτε γίνεται συζήτηση εάν πρέπει να φωνάζουμε για να ακουστούμε. 

2) Η απευαισθητοποίησή μας γενικότερα προς την καλή μουσική. Την πρώτη φορά που ακούμε έναν μηχανικό επαναλαμβανόμενο ήχο, αναρωτιόμαστε τι διάολος είναι αυτό που ακούμε. Την 100η φορά, δεν το προσέχουμε καν. Το αυτί έχει εξοικειωθεί στα ηχητικά υποπροϊόντα. 

3) Η απευαισθητοποίησή μας προς τον σοβαρό δημοσιογραφικό λόγο, εάν εκτιθέμεθα κυρίως σε ραδιοφωνικές εκπομπές. Ο χρόνος των ερτζιανών γεμίζει με ακατάσχετη  φλυαρία, σεξιστικά αστεία, γλώσσα πεζοδρομιακή, συντακτικά λάθη, ελλειπτικές προτάσεις και σαχλά ευχολόγια για "θετική ενέργεια". Γιούχου! Όλοι ζούμε στον κόσμο της Αμίτας. 

3) Η απαξίωση της μουσικής εμπειρίας. Η μουσική είναι εμπειρία μόνο όταν εκτίθεσαι σε αυτή από επιλογή, δίνεις τον χρόνο σου, βάζεις  τον δίσκο που διάλεξες και κάθεσαι στην πολυθρόνα να τον ακούσεις. Εάν όμως δεν είναι επιλογή αλλά αναγκαστική συνθήκη, καταλήγει να γίνεται όλη μαζί απλώς ένας θόρυβος που προστίθεται στους υπόλοιπους θορύβους της πόλης. Η μουσική εμπειρία είναι υπερβατική, σε βγάζει έξω από τον εαυτό σου και σε οδηγεί αλλού. Η αναγκαστική συνθήκη είναι απλώς τυραννία. 

Άραγε γιατί οι καταστηματάρχες σπρώχνουν όλη αυτή την μουσική κατά πάνω μας; Από πού αντλούν το θάρρος;  Τι είναι αυτό που τους λέει ότι θα το ανεχτούμε ή και θα το προτιμήσουμε; 

Νομίζω πως συνειδητά ή ασυνείδητα έχουν αντιληφθεί ότι δεν αντέχουμε να μείνουμε μόνοι, γυμνοί κι απροστάτευτοι, με μόνο εφόδιο τον εαυτό μας. Δεν τα βγάζουμε πέρα. Χωρίς μουσική, εάν βρεθούμε σε μια καφετέρια χωρίς παρέα, θα αναγκαστούμε να σκεφτούμε περί του εαυτού μας, να στραφούμε προς τα μέσα. Χωρίς μουσική αλλά με παρέα, θα πρέπει να κάνουμε μια συζήτηση με τον άλλον αρκετά σοβαρή. να τον ακούσουμε, να σκεφτούμε τι μας είπε, να σκεφτούμε τι θα πούμε και μετά να εκφέρουμε μια πρόταση που να προχωράει την συζήτηση ένα βήμα πιο κάτω. Μπορούμε να το κάνουμε αυτό; Μάλλον όχι. γι αυτό η μουσική δεν χρησιμεύει πια ως ψυχαγωγία, αλλά ως διασκέδαση, ο στόχος είναι όχι να οδηγήσει την ψυχή κάπου, αλλά να σκορπίσει την σκέψη. 

Παρόλα αυτά, εμείς χρειαζόμαστε την σκέψη μας. Αυτό το λίγο μυαλό που έχουμε πρέπει να το συγκεντρώνουμε σκεπτόμενοι πάνω στα ζητήματα που μας αφορούν, χωρίς περισπασμούς, χωρίς διασκορπίσεις. 

Όχι λοιπόν στην υποχρεωτική μουσική. Όχι τουλάχιστον σε ό,τι είναι του χεριού μας, π.χ στο ραδιόφωνο του αυτοκινήτου, στην ραδιοφωνική εκπομπή την ώρα που πλένουμε τα πιάτα, στο διαρκές μουρμουρητό του Χ-news στο οκτάωρο του γραφείου. Οχι, για ένα πιο καθαρό μυαλό. Όχι, για καλύτερες μουσικές εμπειρίες. 

(Melusine)