ΣΕ ΡΗΧΑ ΝΕΡΑ

Αυτή είναι μια ιστορία που συνέβη πριν πολλά χρόνια στο γραφείο μου. Εργαζόμουν σε ένα τμήμα που συγκέντρωνε στον ίδιο χώρο  11 άτομα. Ήταν Πάσχα και 3 του γραφείου έκαναν σαρανταήμερη νηστεία, οι περισσότεροι ήταν απροσδιόριστων θρησκευτικών αντιλήψεων, κοσμικοί τύποι θα λέγαμε, ενώ κανα δυό ήταν άθεοι. Ανάμεσά στους υπαλλήλους βρισκόταν η Άννα, μια νέα γυναίκα με μωρό περίπου 18 μηνών, που είχε ξεκινήσει ετοιμασίες για τα βαφτίσια του παιδιού της. Το παιδί θα βαφτιζόταν αρχές Ιουλίου διότι τότε μπορούσε να έρθει από την Αγγλία η φίλη και συγκάτοικός της στο Πανεπιστήμιο, που έμενε ακόμα στην Αγγλία ακολουθώντας ανώτερες σπουδές. 

Την Μεγάλη Πέμπτη η Άννα ήρθε στο γραφείο και μας ανακοίνωσε ότι τα βαφτίσια αναβάλλονταν ως τα Χριστούγεννα γιατί η φίλη της είχε μια καλή πρόταση για δουλειά που θα της επέτρεπε να απουσιάσει μόνο τότε. Οι υπόλοιποι υπάλληλοι είχαμε ήδη μαζέψει χρήματα για το δώρο -ένα κάθισμα αυτοκινήτου για το παιδί.-, αλλά δεν ακούστηκε τίποτα εκτός από μια σειρά μουρμουρητά "τι να γίνει; αφού είστε καλές φίλες, να περιμένεις" κλπ. Ξαφνικά, μια από τις συναδέλφους που ήταν άθεη είπε την Άννα:

- Είσαι θρησκευόμενη;

- Οχι, είμαι άθεη, είπε η Άννα. Το βαφτίζω για κοινωνικούς λόγους.

- Α, εντάξει τότε. Γιατί αν ήσουν θρησκευόμενη θα μπορούσες να βρεθείς σε μπελάδες. 

- Τι μπελάδες; ρώτησε η Άννα. 

- Να, θα μπορούσε να πεθάνει το μωρό ως τα Χριστούγεννα, να πνιγεί ας πούμε στις διακοπές, και δεν θα μπορούσες να το θάψεις με παπά. Μέχρι να βαφτιστεί, δεν είναι Χριστιανός κανείς και δεν δικαιούται παπά στην κηδεία του, θα το ξέρεις αυτό φαντάζομαι. Αλλά αφού είσαι άθρησκη, δεν πειράζει, είπε η συνάδερφος. 

Η Άννα κιτρίνισε και βγήκε από το γραφείο. Οι υπόλοιποι έπεσαν πάνω στην συνάδερφο που είχε μιλήσει. "Τι είναι αυτά που της λες; Είσαι στα καλά σου; Λες σε μια μάνα ότι το παιδί της μπορεί να πεθάνει;" κλπ. 

Μια βδομάδα μετά το Πάσχα η Άννα μας έδωσε προσκλήσεις για τα βαφτίσια, που γίνονταν με νονά κάποια άλλη φίλη της. 

Νομίζω ότι συμφωνούμε όλοι πως αυτή είναι μια πολύ άσχημη ιστορία. Γιατί όμως; Επειδή στην αφήγηση της χαράς που φέρνει η εικόνα ενός μωρού στην κολυμπήθρα, ξαφνικά εμφανίζεται ο μαύρος κι άραχνος θάνατος; Οχι. Είναι πολύ άσχημη διότι στο θέμα της θρησκείας δείχνει όλους μας, εξίσου τους θρησκευόμενους και τους άθεους έτσι όπως είμαστε : δειλούς και κακομοίρηδες. Δεν έχουμε ούτε το θάρρος να αποδεχθούμε πλήρως την θρησκεία, ούτε το θάρρος να την απορρίψουμε ολόκληρη και να βαδίσουμε ανεξάρτητοι και δυνατοί. Δεν κολυμπάμε ούτε μαζί με το ρεύμα, ούτε ενάντια σε αυτό: πλατσουρίζουμε σε ρηχά νερά σαν πιτσιρίκια του Νηπιαγωγείου. 

Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε την θρησκεία είναι παρόμοιος με τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε όλα τα ζητήματα κι έχει όνομα, λέγεται μικροαστισμός. Θέλουμε να ωφεληθούμε όσο μπορούμε από το κάθε τι κρατώντας τα καλά του, αλλά απορρίπτοντας τα ζόρια του, για να μην πληρώσουμε υψηλό κόστος. Προσπαθούμε να προσαρμόσουμε τις θεωρίες στον μικρό εαυτό μας και τις ασήμαντες επιθυμίες μας, κι αν αυτό δεν γίνεται επινοούμε καινούργιες θεωρίες που να μας εξυπηρετούν. Εννοείται ότι είμαστε όλοι μας  πολύ επινοητικοί όταν βρίσκουμε δικαιολογίες για την μεσοβέζικη στάση μας, στο κάθε τι. 

Το πρόβλημα με την θρησκεία είναι ότι είναι πολύ σημαντικό ζήτημα, καθοριστικό για την πορεία όλων των πολιτισμών ως σήμερα, γι αυτό της αξίζει σκέψη και της αξίζει μια καθαρή στάση. Τι έχουν προσφέρει οι θρησκείες μέχρι σήμερα; 

Καταρχάς όλες τους βάζουν 5 απλούς κανόνες που κάνουν την ζωή εντός των μεγάλων κοινωνικών συνόλων ομαλή και ειρηνική, π.χ μην σκοτώσεις, μην πεις ψέματα, μην ζηλεύεις τον διπλανό σου, μην απατάς την σύζυγό σου. Αυτοί είναι οι βασικοί λόγοι που αλληλοσκοτωνόμαστε.

Δημιουργούν κοινότητες αδερφωμένων ατόμων, με δεσμούς αλληλεγγύης μεταξύ τους και ικανότητα να περιθάλψουν τα αδύναμα μέλη της κοινότητας.  

Καταδεικνύουν στον άνθρωπο την ασημαντότητα του. Τον βάζουν στις σωστές διαστάσεις του στο Σύμπαν, δηλαδή κάτω από μια μεγαλύτερη δύναμη. Αυτό περιορίζει τον εγωισμό και την μεγαλομανία όλων μας. 

Του προσφέρουν μια απάντηση για το νόημα αυτής της ζωής, που συνήθως έγκειται σε μια προσπάθεια τελείωσης του εαυτού, ώστε κάποια μέρα ο καθένας να ενωθεί με κάτι μεγαλύτερο, συμπαντικό.

Οι ιεραρχίες των θρησκειών περιθάλπουν τις τέχνες και κατασκευάζουν εξαίρετους χώρους λατρείας, με ανείπωτης ομορφιάς έργα Τέχνης. Ελπίζω ότι δεν έχουμε ξεχάσει πως τα περισσότερα Βαβυλώνια, αιγυπτιακά, βουδιστικά, ινδουιστικά, ισλαμικά, ελληνικά, ρωμαϊκά, Μεσαιωνικά και αναγεννησιακά έργα τέχνης είναι οι ίδιοι οι ναοί και ο στολισμός τους.

Τα θρησκευτικά βιβλία είναι γεμάτα με ιστορίες που βελτιώνουν τον χαρακτήρα, προάγουν την σκέψη κι ευνοούν την ενδοσκόπηση. Πολλά από αυτά έχουν επίσης λογοτεχνική αξία, χίλιες φορές μεγαλύτερη από των περισσότερων σημερινών μυθιστορημάτων, π.χ. το Άσμα Ασμάτων, ένα αριστούργημα ερωτικής και αλληγορικής ποίησης. 

Οι λειτουργίες κι οι τελετές των θρησκειών, δια της επαναλήψεως δημιουργούν μια αίσθηση ασφάλειας και συνέχειας στα μέλη τους. Τόσο ο χριστιανός, όσο κι ο ισλαμιστής του 2021 (επί παραδείγματι) ξέρει ότι αυτά τα λόγια που ακούει και λέει αυτός σήμερα μέσα στον χώρο λατρείας, είναι τα ίδια που άκουγε ο χριστιανός κι ο ισλαμιστής πριν 1000 χρόνια. Ο δεσμός των μελών λοιπόν, γίνεται διαχρονικός.

Οι μονοθεϊστικές θρησκείες έχουν τα αρνητικά που γνωρίζουμε, δόλια και φανατικά άτομα στις ιεραρχίες τους είναι ικανά για φρικαλεότητες στο όνομα της καθαρότητας ή της εξάπλωσης της πίστης, ενώ ταυτόχρονα μπορούν να οδηγήσουν τους  πληθυσμούς σε πολέμους. Είναι επίσης ικανές να καταπιέσουν τα άτομα στην εκπλήρωση των επιθυμιών τους, προσωπικά. Αυτό δεν αναιρεί την συνολική προσφορά των θρησκειών στους πολιτισμούς ως σήμερα. 

Αληθεύει ότι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς θρησκείες και να γίνει εξαίρετης ποιότητας άτομο, επωφελές για την κοινωνία. Για την ακρίβεια, ίσως γίνει ακόμα πιο επωφελής από τον θρήσκο αφού δεν θα έχει στον νου του τις αγκυλώσεις της θρησκείας του. Θα πρέπει όμως να σκεφτεί αρκετά ώστε να αποφασίσει μόνος του ποιό είναι το σωστό και ποιό το λάθος. Θα πρέπει μόνος του να εξουδετερώσει το κακό μέσα του, την απληστία, την ζηλοφθονία, τον εγωισμό του. Αυτό είναι δύσκολο καθήκον κι είναι μάλλον αδύνατο για οποιονδήποτε επί πολλά χρόνια, δηλαδή έως ότου επέλθει η ωριμότητα ή από κάποιο τυχαίο γεγονός διαπιστώσει ότι ο ατομισμός δεν είναι βιώσιμη λύση. Προσωπικώς τα σπουδαιότερα άτομα που έχω γνωρίσει ως τώρα ήταν άθρησκα, ήταν όμως λίγα. 

Οι περισσότεροι από εμάς δεν μπαίνουμε στον κόπο να σκεφτούμε καθόλου τις θρησκείες. Βολοδέρνουμε δεξιά αριστερά, με πασαλείμματα στο κεφάλι μας. 

Οι χριστιανοί, είναι χριστιανοί αλλά επί ενός Χριστιανισμού δικής τους επινοήσεως που βρίσκεται σε περίοδο εκπτώσεων, π.χ. δεν αποδέχονται τα θαύματα και δεν πιστεύουν ότι ο Χριστός περπάτησε στο νερό. Γιατί; Απλούστατα επειδή οι ίδιοι δεν μπορούν να περπατήσουν στο νερό και θεωρούν ότι ο κόσμος τελειώνει εκεί που τελειώνουν οι δυνατότητες τους. Αγαπούν αλλήλους, αλλά όχι τους εχθρούς, διότι θέλει μεγάλη ψυχική δύναμη η αγάπη προς τον εχθρό. Πιστεύουν ότι ο άνθρωπος έχει το κακό μέσα του γενικά, αλλά όχι τα μωρά, τα μωρά γίνονται άγγελοι (θεωρία που δεν είπε ποτέ κανένα θρησκευτικό κείμενο). Αμαρτάνουν αλλά δεν ανησυχούν πολύ διότι στην επόμενη εξομολόγηση θα ζητήσουν συγχώρεση από τον παπά και οι αμαρτίες τους θα σβηστούν. 

Οι άθεοι αγκαλιάζουν την Επιστήμη και δεν πιστεύουν στον Θεό, αλλά ούτε πιστεύουν ότι προήρθαμε από τους πιθήκους. Ο Δαρβίνος είχε γενικά δίκιο, αλλά όχι σε αυτό, πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος που εμείς βρεθήκαμε στην Γη. Γνωρίζουν ότι όλοι θα πεθάνουμε, αλλά δεν συμφιλιώνονται με το θλιβερό επακόλουθο αυτής της σκέψης, ότι δηλαδή όλοι ήρθαμε στην Γη απλώς για να δουλέψουμε, να παράγουμε, να πολλαπλασιαστούμε και τίποτα άλλο, σαν τα μυρμήγκια ή τα σκουλήκια. Βάζουν κάποιες αρχές στην ζωή τους, αλλά το όριο των αρχών μετατοπίζεται καθώς περνούν τα χρόνια, γιατί δεν είναι  καταγραμμένο κι αμετάβλητο διαχρονικά όπως π.χ. οι Δέκα Εντολές. Πολλές φορές χλευάζουν ως ανόητους τους θρησκευόμενους, αγνοώντας το γεγονός της ελεύθερης βούλησης με την οποία οι θρησκευόμενοι μπαίνουν στην θρησκεία. Καμιά φορά οι προοδευτικές δυνάμεις των άθεων είναι επιλεκτικές και στο ποιούς χλευάζουν, περιορίζονται στον χλευασμό των Χριστιανών, ενώ προστατεύουν τους Μωαμεθανούς ή τους Βουδιστές. 

Νομίζω  ότι χρειαζόμαστε όλοι περισσότερη περισυλλογή πάνω στο θέμα της θρησκείας και μεγαλύτερο θάρρος στην τελική μας απόφαση. Είμαστε υπέρ ή κατά; Πρέπει να πάρουμε μια απόφαση και να πληρώσουμε το τίμημα γι αυτήν. Συνειδητά, με ανοιχτά τα μάτια, να πάρουμε βαθιά ανάσα κα να κολυμπήσουμε με το ρεύμα ή ενάντια. Τέλος πάντων, είναι υποτιμητικό ως ενήλικες να πλατσουρίζουμε στα ρηχά σαν πιτσιρίκια.  

(Melusine)