ΑΠΟ ΜΙΚΡΗ ΣΤΑ ΒΑΣΑΝΑ

Η ομορφιά των γυναικών δεν είναι εύκολο πράγμα, είναι μάλλον ένα  πρόγραμμα δια βίου μάθησης. Σύμφωνα με τους κατασκευαστές στον χώρο της ομορφιάς και τους διαφημιστές τους, όσο πιο νωρίς ξεκινήσεις την εκπαίδευση, τόσο καλύτερα. Πριν το Νηπιαγωγείο, είναι το άριστο. 

Αυτή η διαφήμιση είναι ιντερνετική και σημερινή. Αφορά προϊόν που κατσαρώνει τα μαλλιά των μικρών κοριτσιών και είναι πολύ κατατοπιστική και πειστική. Έχει ολόκληρο βίντεο όπου τα κατάισια μαλλιά των κοριτσιών, χάρη στα ρόλεϊ από σιλικόνη, μετατρέπονται σε απίθανες μπούκλες. Στο βίντεο μαθαίνουμε ότι τα κοριτσάκια δεν ενοχλούνται καθόλου στον ύπνο διότι το υλικό είναι μαλακό και φιλικό προς τα οστά του κρανίου -σε σχέση με τα παλιότερα ρόλεϊ από σιδερένιο σύρμα σε έλασμα. Φυσικά η διαφήμιση απευθύνεται στις μητέρες, όχι στα παιδιά. Τα παιδιά δεν έχουν χρήματα. Οι μητέρες τους αποφασίζουν αν θα πάρουν το προϊόν ή όχι, και μάλλον το εγκρίνουν. Όπως βλέπετε η ανάρτηση μέσα σε λίγες ώρες  έχει 1.000 like και 287 κοινοποιήσεις.

Σε εμένα φαίνεται παράλογο να βγαίνουν προϊόντα ομορφιάς για παιδάκια, όχι όμως πρωτόγνωρο. Στις αρχές του 20ου αιώνα, τα κορίτσια από 3-12 ετών ήταν ειδική ηλικιακή ομάδα (target group) για τους εμπόρους προΙόντων ομορφιάς. Στους παλιούς εμπορικούς καταλόγους Sears &Roebuck του 1900-1920 που έχω στο σπίτι μου, για κοριτσάκια κάτω των 12 ετών υπάρχουν κορσέδες με σκληρές μπανέλες που φτιάχνουν την κατάλληλη γραμμή σώματος για τα ρούχα της εποχής, ειδικά διαλύματα για περμανάντ στο σπίτι ("ειδικά" επειδή το παιδικό τριχωτό αντέχει λιγότερο από το τριχωτό των ενηλίκων), βαφές με οξυζενέ για ξάνθισμα μαλλιών και φυσικά ρόλει μεταλλικά, τόσο για κανονικές μπούκλες όσο και για κυματισμούς (metal clips for finger waves). Ναι, τα μαλλιά της Σίρλεη Τεμπλ δεν ήταν φυσικά σγουρά, ούτε ξανθά. Ήταν σχεδόν μαύρα κι ίσια. Είχε επίσης μαύρα έντονα φρύδια, σαν αυτά που είναι τώρα της μόδας. 

Αυτό συνέβαινε τότε, οι γυναίκες έμπαιναν από μικρές στα βάσανα υποχρεωτικά, λόγω Πατριαρχίας. Δεν ψήφιζαν, δεν είχαν δικό τους εισόδημα, δεν γίνονταν δεκτές στα Πανεπιστήμια, δεν μπορούσαν αν ανοίξουν επιχείρηση στο όνομά τους, να πάρουν δάνειο από την τράπεζα και να καταθέσουν στο δικαστήρο χωρίς την έγκριση του συζύγου (επομένως ποτέ ΚΑΤΑ του συζύγου, π.χ. για κακοποίηση). Ήταν υποχρεωμένες να ζουν υπό την νομική προστασία κάποιου άντρα, και βέβαια δεν βρισκόταν ποτέ κάποιος τρόπος να σωθούν από τον προστάτη τους, αν τυχόν αυτός νευρίαζε μαζί τους. Λογικά λοιπόν, έκαναν τα πάντα για να βρεθεί κάποιος να τις πάρει υπό την προστασία του, ήταν θέμα επιβίωσης. 

Αυτές τις φριχτές αναμνήσεις παιδικής ηλικίας είχαν οι θεωρητικές του φεμινισμού όταν έγραφαν πως "γυναίκα δεν γεννιέσαι, γίνεσαι" ή μιλούσαν για "επιτέλεση της θηλυκότητας". Με την έλευση του φεμινισμού, οι ταλαιπωρίες σταδιακά μειώθηκαν και το στερεότυπο της γυναικείας ομορφιάς αποτινάχθηκε. Οι γυναίκες πέταξαν πρώτα τον κορσέ, μετά τα μεταξωτά καλσόν με ραφή, τα λεπτά τακουνάκια (kitten heels) που πάνω τους τρεμόπαιζε το σώμα, το σουτιέν, τα προϊόντα μακιγιάζ, την προσπάθεια να τιθασεύσουν το μαλλί, τα στενά και περιοριστικά ρούχα -με αποκορύφωμα τους γιαπωνέζους σχεδιαστές που αποδόμησαν την γραμμή των ρούχων. Και ξαφνικά το 1994 βγήκε το Wοnderbra, ένα σουτιέν που ενίσχυε το στήθος, όπως πριν 30 χρόνια κι όλα τελείωσαν. Άρχισε η αντίστροφη πορεία. 

Σήμερα βρισκόμαστε πάλι στο 1900 από άποψη ελευθερίας στην επιτέλεση της θηλυκότητας. Οι μόδες είναι άλλες, με άλλες εντολές προς τις γυναίκες, όμως είναι πολύ δυσκολότερο να επιτύχεις την σωστή θηλυκή εικόνα. Μοιάζει σαν να υπάρχει πλουραλισμός κι οργιαστική ελευθερία, υπό την έννοια ότι μπορείς να βγεις από το σπίτι με τις πυτζάμες και να καθίσεις στο παγκάκι κι αυτό φαντάζει τρομερά επαναστατικό (ενώ δεν είναι,  γιατί το 1900 οι φτωχές κοπέλες δεν φορούσαν κορσέ, ούτε έκαναν το  μαλλί τους περμανάντ, η περιποίηση ήταν υποχρεωτική για λίγο ψηλότερα εισοδήματα), όμως δεν μπορείς να μπεις σε καφετέρια ή σε κλαμπ με αξύριστα πόδια. Αυτές που δεν συμμορφώνονται στα σημερινά πρότυπα ομορφιάς, υπόκεινται σοβαρές συνέπειες κοινωνικής αποδοκιμασίας, δηλαδή χλευαστικά σχόλια, αποκλεισμό από πολλές εργασίες, από τόπους διασκέδασης που έχουν dress code, φυσικά από παρέες και κύκλους, από θεωρητικούς που  μας πρήζουν το κεφάλι με την "αισθητική", πιθανούς ερωτικούς συντρόφους κλπ. 

Aν και η διαφήμιση των ρόλει για παιδιά φαίνεται σε εμένα παράλογη, δεν ξέρω μήπως θα έπρεπε να το ξανασκεφτώ. Αν είμαστε πράγματι στο 1900 σε ελευθερία επιλογών για την εμφάνιση μας, τότε ναι, είναι χρήσιμο να επιμορφώνονται τα μικρά κοριτσάκια στα τρυκ της ομορφιάς. Από την κούνια αν γίνεται. Τουλάχιστον έτσι δεν θα τους φαίνεται πολύ άσχημη ή πολύ δύσκολη η ζωή μετά. Αυτή η ζωή της καταπίεσης, θα είναι η μόνη ζωή που θα γνωρίζουν. Δυστυχώς.