Η ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑ ΩΣ ΜΟΧΛΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΌΤΗΤΑΣ

Στο ίντερνετ υπάρχουν πολλά κείμενα που καταδικάζουν τον θεσμό της οικογένειας και αναδεικνύουν την καταπίεσή της σε όλες τις πλευρές της ζωής των ατόμων που την αποτελούν, αλλά  λίγα εκείνα που μνημονεύουν τα θετικά της οικογένειας στην ανάπτυξη των ατόμων. Εγώ λοιπόν εδώ, θέλω να καταθέσω την δική μου εμπειρία που -έστω κατ' εξαίρεση- δεν ήταν καταπιεστική, αλλά αντιθέτως πολύ ενθαρρυντική και  ωφέλιμη για την προσωπικότητά μου. 

Η πατρική μου οικογένεια ήταν συνηθισμένη και καλή: φτωχοί άνθρωποι, εργατικοί και τίμιοι, που δεν με περιόρισαν σε τίποτα. Δεν μπορούσαν να μου προσφέρουν σπουδαία πράγματα, όμως με αγαπούσαν πολύ και μου έλεγαν πάντα όμορφα λόγια. Αποτέλεσμα αυτού ήταν 1) να έχω πάντα πολύ καλή γνώμη για τον εαυτό μου, 2)να αναλαμβάνω την ευθύνη για τις πράξεις μου. Εκείνοι με άφηναν ελεύθερη να αποφασίζω κι εγώ έπρεπε να λούζομαι ό,τι αποφάσισα. 

Η οικογένεια που έκανα όταν παντρεύτηκα έκανε την σημαντική διαφορά στην ζωή μου, κι αυτό έγινε περισσότερο επειδή στάθηκα τυχερή, παρά επειδή ήμουν κάποιο είδος έξυπνης και διάλεξα "σωστά" άντρα.  Ο σύζυγος είναι το πιο αξιοσέβαστο πρόσωπο που έχω γνωρίσει μέχρι σήμερα. Όταν τον παντρεύτηκα, δεν ήξερα πως θα περάσουν 30 χρόνια κι ακόμα θα μου φαίνεται το πιο άξιο σεβασμού πρόσωπα από όλα όσα θα έχω γνωρίσει, όμως ήταν και τότε ο καλύτερος άνθρωπος από όλους όσους γνώριζα. 

Παντρεύτηκα χωρίς κανένα σχέδιο ζωής, χωρίς κανένα σοβαρό σκοπό, για ένα τελείως ηλίθιο λόγο: μόνο για να έχω τον άντρα μου όλη μέρα στο σπίτι, μέχρι να πεθάνω,  πρόχειρο, ώστε να τον φιλάω όποτε μου καπνίσει. Δεν σκεφτόμουν παιδιά καθόλου, μόνο το σεξ. Δεν σκεφτόμουν ούτε σπίτι να πάρουμε, ούτε αυτοκίνητο ούτε τίποτα γενικά, μόνο να γυρνάμε βόλτες από δω και εκεί και να σαχλαμαρίζουμε για βιβλία, για ταινίες, για το σχήμα που έχουν τα σύννεφα κλπ. Είχα τότε την εντύπωση πως δεν θα τον βαριόμουνα ποτέ. Αν και ο λόγος που παντρεύτηκα ήταν πολύ σαχλός, παρόλα αυτά έπιασε, γιατί 30 χρόνια μετά, ακόμα δεν τον έχω βαρεθεί, ακόμα ο καλύτερος καφές που πίνω είναι μαζί του, κλπ.

Αυτό που είναι το πιο καταπληκτικό από όλα, είναι πόσο πολύ ο άντρας μου κι ο γιός μου με βοήθησαν να αναπτυχθώ ως προσωπικότητα. Δεν λέω πως υπήρξα ποτέ άτομο χωρίς ενδιαφέροντα, όμως αυτοί οι δυό με ενθάρρυναν στα πάντα, με ώθησαν κυριολεκτικά να κάνω πράγματα που μόνη μου δεν τα είχα σκεφτεί, αλλά τα σκέφτηκαν εκείνοι για μένα και μου τα πρότειναν. 

Η αρχή έγινε με τον σύζυγο, λίγο μετά τον γάμο. Τσακώθηκα με την μαμά μου που είναι μοδίστρα, για κάποιο ρούχο που η μάνα μου είχε ξεκινήσει να το ράβει, αλλά δεν της άρεσε και γι αυτό δεν το τελείωνε. Ο άντρας μου μου είπε

- Και γιατί δεν ράβεις μόνη σου; Γιατί να περιμένεις από τους άλλους; 

Έτσι έγινε. Άρχισα να ράβω μόνη μου, αγόρασα δική μου ραπτομηχανή, έφτιαχνα πατρόν, πρώτα σε ρούχα κλασσικά, μετά σε σχεδόν εξωφρενικά, παλτά φτιαγμένα με λουρίδες από υφάσματα πλεγμένες μεταξύ τους κλπ.

Έτσι λοιπόν, όταν αγοράσαμε δικό μας σπίτι, το πήραμε με ένα δωμάτιο παραπάνω που έγινε το "δωμάτιο των χόμπυ", των δικών μου χόμπυ φυσικά. 

Εγώ η ίδια ζωγράφιζα πριν τον γάμο. Κάποια στιγμή που το καινούργιο σπίτι πήρε φωτιά και οι κατακαίνουργιες άσπρες μας κουρτίνες έγιναν άσπρες προς γκρι (προς τα πάνω), ο άντρας μου μου είπε

- Γιατί δεν ζωγραφίζεις όλη την κουρτίνα, από πάνω μέχρι κάτω;

Έτσι κι έγινε. Αγόρασα τα μεγάλα τελάρα που χρειάζονταν και τετραγωνικό μέτρο προς τετραγωνικό, ζωγράφισα μια κουρτίνα 3 επί 7 μέτρα. Μετά ζωγράφισα μαξιλάρια ίδια με τις κουρτίνες. Μετά αγόρασα τόπια μεταξωτό ύφασμα κι έφτιαχνα εμπριμέ υφάσματα με ό,τι μου κάπνιζε ως σχέδιο, που στην συνέχεια τα έραβα ρούχα. Ετσι απέκτησα σύνολα που το ίδιο εμπριμέ υπήρχε σε μικρά μοτίφ στο τοπ, σε μεγαλύτερα στο σακάκι, σε ακόμα πιο μεγάλα στο παντελόνι. 

Ο γιός είχε αρχίσει να συμμετέχει στην ώθησή μου προς καινούργια πράγματα. Στο παλιό μας σπίτι το δωμάτιο του ήταν διακοσμημένο με έτοιμα μοτίφ στους τοίχους, στο καινούργιο μού ζήτησε να ζωγραφίσω τον τοίχο. Το σχέδιο του άρεσε, γι αυτό μια μέρα που λέγαμε πως δεν έχουμε λεφτά για πίνακες, μου είπε "δεν ζωγραφίζεις και το σαλόνι;". Έτσι έγινε. Ζωγράφισα το σαλόνι πρώτα και την τραπεζαρία μετά. 

Μερικά χρόνια αργότερα, γκρίνιαζα μια μέρα γιατί δεν είχα τρύπες στα αυτιά μου και δεν έβρισκα σκουλαρίκια όμορφα με κλιπ. Ο σύζογος λοιπόν μου είπε

- Εσύ κάνεις τόσα, γιατί δεν φτιάχνεις και κοσμήματα; Δεν είσαι εσύ για έτοιμα. 

Είχε δίκιο φυσικά, άλλο πραγμα να φτιάχνεις αυτό που πέρασε από το δικό σου κεφάλι κι άλλο να ψάχνεις στα μαγαζιά την σύμπτωση κάτι παρόμοιο να πέρασε από το κεφάλι ενός κατασκευαστή. 

Στα 36 μου έπαθα μια αλλεργία σε κρέμες καλλυντικών και το πρόσωπό μου ξεφλούδισε. Σκέφτηκα να φτιάξω κρεμες μόνη μου με αγνά υλικά, χωρίς συντηρητικά, αλλά δεν ήμουν και πολύ σπουδαία στην μαγειρική. Ο σύζυγος μου είπε 

-Κάνε το. Τα πρώτα μπορεί να γίνουν χάλια, τα επόμενα θα είναι καλύτερα, θα σου βρω εγώ αληθινά αγνά υλικά. 

Εψαξε στο χωριό του και βρήκε βότανα και άνθη χρήσιμα για τις κρέμες. Τα μάζεψε, μου τα έφερε, έφτιαξα τις κρέμες και το πρόσωπό μου θεραπεύτηκε.

Λίγο καιρό μετά, σε μια συζήτηση για το mix and match  στο ντύσιμο, ο γιός μου πρότεινε να φτιάξω ένα μπλογκ μόδας και να βάζω μέσα τις δικές μου κατασκευές (ρούχα και κοσμήματα), αλλά και κείμενα, μια που τα βασικά για τους χρωματικούς συνδυασμούς ή άλλες λεπτομέρειες της κομψότητας δεν υπήρχαν πια πουθενά. Με βοήθησε να στήσω το μπλογκ, το οποίο λίγες μέρες μετά ήξερα αρκετά για να το αλλάξω τελείως. Εβαζα τις αναρτήσεις του εκεί και στο Google plus. Το μπλογκ είχε αρκετούς ακόλουθους. 

Μια μέρα, αποφάσισα να αναρτήσω κάποια ποιήματα μου. Δεν ήταν σπουδαία φυσικά, μάλλον σαχλά και πάντως πολύ μακριά από τον Καβάφη που θαυμάζω. Παρόλα αυτά, ήταν αρκετά καλά για να τα προσέξει ένας εκδότης και να μου προτείνει να τα εκδώσει. Αρνήθηκα, από σεβασμό για τον Καβάφη, όμως χαμογελάω όταν σκέφτομαι αυτήν την πρόταση - δεν είναι και λίγο να μην πηγαίνεις εσύ γυρεύοντας, αλλά να σε γυρεύουν για ποίηση.

Λίγο αργότερα, ένα πολιτικό περιοδικό μου πρότεινε να γράφω κείμενα κοινωνικά κυρίως, για τα ζητήματα που με ενδιέφεραν. Για κανένα χρόνο περίπου έγραφα. Ωραία εμπειρία. 

Ήμουν σε μια πολιτική οργάνωση κι ο σύζυγος ήταν εκείνος που μου πρότεινε να προσφερθώ για να γράψω πολιτικά κείμενα για την οργάνωση. Είχα πάρα πολλές αντιρρήσεις, τι ήξερα εγώ από αυτα; Οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν μια ειδική γλώσσα. Ο άντρας μου γέλασε, μου είπε 

- Διαβάζεις και γράφεις όλη σου την ζωή, σίγουρα μπορείς να γράψεις μια σελίδα με αυτά που ήδη ξέρεις. 

Ναι, δεν ήταν τόσο δύσκολο, έγραψα κι αυτα τα κείμενα. Μερικά από αυτά, στα αγγλικά και τα γαλλικά επίσης.

Κάποια στιγμή, σε πολύ προοδευτικό σάιτ, έπεσα σε ένα άρθρο  για  το οργασμικό κενό κι έγινα έξω φρενών: η εικονογράφηση έδειχνε δυο άτομα, εκείνη γονατισμένη με κολάρο στον λαιμό κι ο άντρας πίσω της, να της τραβάει την κοτσίδα. Τι; Από πότε αυτό είναι το σεξ κι αν είναι, πώς θα καλυφθεί το οργασμικό κενό; Με μάγια; Τρεις μέρες ήμουν πολύ ανήσυχη, ως που ο γιός μου πρότεινε να φτιάξω άλλο μπλογκ, με κείμενα φεμινιστικά. 

- Ποιός θα τα διαβάζει; Δεν βλέπεις εδώ τι γίνεται; Αυτό είναι το συνηθισμένο σεξ, υποτίθεται. Εγώ θα φαίνομαι σαν μια τρελή που λέει προϊστορικά πράγματα, του είπα

- Δεν ξέρεις ποιός θα τα διαβάζει, εγώ έχω φίλες που θα τα διαβάσουν, που κι αυτές νομίζουν πως δεν είναι αυτό το σεξ που τις συμφέρει. 

Ετσι έφτιαξα ένα ακόμα μπλογκ, τα πολιτικά Ημερολόγια. Τις αναρτήσεις του έβαζα στο Google plus. 

Κάποια μέρα, το Google ανακοίνωσε πως κλείνει, κι άνοιξα ένα προφιλ στο facebook (λίγο μετά έφτιαξα και την σελίδα). Ο γιός μου με μάλωσε για τις αναρτήσεις στο προφίλ μου. 

-Τι βάζεις εκεί; Φωτογραφίες με μέλισσες και λουλούδια; Γιατί παίρνεις την δουλειά των άλλων; Λένε κάτι αυτές οι φωτογραφίες για σένα, για το ποιά είσαι; Βγάλε δικές σου, αν θες να πεις κάτι. 

Τι να έκανα; Άρχισα να γυρνάω στην Αθήνα, να φωτογραφίζω γκράφιτι, παλιές πόρτες, παράθυρα, αγάλματα, να στήνω υλικά για να φτιάξω μια φωτογραφία για αναρτήσεις μου. 

Φτάσαμε στο σήμερα. Αν δεν υπήρχε ο άντρας μου και το παιδί, το πιθανότερο είναι πως ακόμα σήμερα θα έκανα ό,τι στα 25 μου. Θα πήγαινα στην δουλειά και στον ελεύθερο χρόνο μου θα διάβαζα και θα έγραφα στο ημερολόγιό μου. Δεν θα ήξερα το 50% από όσα ξέρω σήμερα, δεν θα ήμουν η γυναίκα που είμαι, αλλά μια άλλη.  Χάρη σε αυτούς τους δυό, ανακατεύτηκα με ένα σωρό κατασκευές, ανεξαρτοποιήθηκα από την αγορά και τους κατασκευαστές για ρούχα, κοσμήματα, καλλυντικά, διακόσμηση σπιτιού. Στην συνέχεια προχώρησα από το κατ' ιδίαν διάβασμα, στο να πω τι σκέφτομαι δημοσίως, στον κόσμο, τόσο σε πολιτικές οργανώσεις (λίγα χρόνια), όσο και σε μεμονωμένα άτομα, σε αγνώστους. Να το πω με δικά μου λόγια και στα ελληνικά, όπως μου αρέσει, χωρίς να χρησιμοποιώ αγγλικές φράσεις ή δανεικά τσιτάτα. 

Όλα αυτά τα χρόνια, ο σύζυγος κι ο γιός με φαντάζονταν σε διάφορους ρόλους που εγώ δεν τους είχα φανταστεί καθόλου. Φαίνεται πως είχαν καλύτερη γνώμη για εμενα από αυτή που είχα εγώ για τον εαυτό μου και τελικά με την δική τους ενίσχυση, έγινα πράγματι μια άλλη. Και οι δυό τους εκτός από την προφορική τους ενθάρρυνση, μου προσέφεραν την υλική υποστήριξη (όλα αυτά στοιχίζουν και γίνονται με τα οικογενειακά χρήματα) και τον απαραίτητο χρόνο ώστε να μπορέσω να τα ολοκληρώσω. Ναι, την ώρα που γράφω (πρώτα στο χαρτί και μετά στο κομπιούτερ), κάποιος άλλος μαγειρεύει το οικογενειακό φαγητό, πλένει τα πιάτα, το μπάνιο, απλώνει τα πλυντήρια, δηλαδή ο σύζυγος ή ο γιός. Ακόμα κι αν όλα τα είχα σκεφτεί μόνη μου, δεν θα μπορούσα ποτέ να τα έχω καταφέρει χωρίς την συμμετοχή τους, δεν θα τα είχα καταφέρει εάν δεν έβαζαν εκείνοι το δικό τους σώμα και το δικό τους χρόνο ώστε να μένω εγώ ελεύθερη για να κάνω το γούστο μου. Τι θα τρώγαμε, τόσα χρόνια; Σουβλάκια; 

(κείμενο και φωτογραφία από το δωμάτιο των χόμπυ, Melusine)