Γυναικοκτονία, η εσχατιά της σεξιστικής βίας.

Με αφορμή τα άρθρα που γράφτηκαν για την λέξη γυναικοκτονία που χρησιμοποίησε τόσο η Μαρία Γιαννακάκη, γενική γραμματέας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων όταν χαρακτήρισε την δολοφονία της 29χρονης Αγγελική Πέτρου στην Κέρκυρας, όσο και η βουλευτής Αννέτα Καββαδία, δηλαδή τα άρθρα που γράφτηκαν εναντίον της λέξης «γυναικοκτονία», ορισμένα εκ των οποίων την χαρακτηρίζουν ως και ρατσιστική με το σόφισμα ότι διαχωρίζει  τις γυναίκες από τους ανθρώπους, ας πούμε μερικά για την λέξη αυτή.

Καταρχάς, όλες οι –κτονίες, δηλώνουν θάνατο. Στην δική μας γλώσσα, όλες οι λέξεις που περιέχουν το συνθετικό -κτονία εκτός της ζωοκτονίας,  αποτελούν υποσύνολα των ανθρωποκτονιών, όλες δηλαδή αφορούν ανθρώπους.

Το –κτονία συντάσσεται μαζί με ένα α’ συνθετικό που μας δίνει πληροφορίες για το ποιος δολοφονήθηκε, όπως στις λέξεις αδελφοκτονία, πατροκτονία, μητροκτονία, βρεφοκτονία, παιδοκτονία, ή μας δίνει πληροφορίες  για το αίτιο που προκάλεσε τον θάνατό του όπως στις  λέξεις γενοκτονία, λιμοκτονία.  Επομένως όλες οι λέξεις αυτές διαλευκαίνουν τον θάνατο περισσότερο από ό,τι η λέξη ανθρωποκτονία, που απλώς μας λέει πως πέθανε ένας άνθρωπος. Η λέξη γυναικοκτονία συγκεντρώνει πολλές πληροφορίες μέσα της, ουσιαστικά όλες,  διότι μας λέει ταυτόχρονα και ποιος πέθανε και γιατί: πέθανε μία γυναίκα, ακριβώς επειδή ήταν γυναίκα και για κανέναν άλλο λόγο. Ας το αναπτύξουμε λίγο αυτό.

Η λέξη γυναικοκτονία πρωτακούστηκε στα αγγλικά ως femicide στην δεκαετία του 1976 στο δημοσιευθέν έργο της εγκληματολόγου Νταϊάν Ράσελ σε περιοδικές νομικές επιθεωρήσεις κι ο ορισμός της είναι «η δολοφονία γυναικών από άνδρες, επειδή είναι γυναίκες».  Ο όρος έλαβε δημόσια προβολή μετά το 1992 με το βιβλίο  «Femicide: The Politics of Woman Killing» που έγραψε η Ράσελ με την ακαδημαϊκό  Τζιλ Ράντφορντ. Στην συνέχεια υιοθετήθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στην σελίδα του περί της βίας κατα των γυναικών,   (https://www.who.int/reproductivehealth/topics/violence/en/) και έχει ενσωματωθεί ήδη στο Ποινικό Δίκαιο πολλών χωρών, ακόμα και της Λατινικής Αμερικής.  Επομένως και μόνο για τυπικούς λόγους είναι άτοπη η άρνηση των Ελλήνων μισογύνηδων και σεξιστών στην χρήση της λέξης γυναικοκτονία, εφόσον ήδη είναι παγκοσμίως αποδεκτή ως έγκυρη και απαραίτητη.

Το πραγματικό αίτιο της άρνησης τους είναι σίγουρα πως ο όρος διαλευκαίνει τα αίτια για τα οποία διαπράττεται ένας φόνος, δηλαδή το ότι δεν διαπράττεται ο φόνος σε κάποιον που ανήκει στο γυναικείο φύλο γενικώς και αορίστως, αφού ένας πυροβολισμός που οδηγεί σε θάνατο γυναίκας κατά την διάρκεια μιας ληστείας δεν λέγεται «γυναικοκτονία», αλλά αφορά μόνο  κάποια που αρνείται να συμπεριφερθεί κατά τα προσδοκώμενα για το φύλο της από τους άντρες γύρω της, με αποτέλεσμα της άρνησης της την δολοφονία της. Γυναικοκτονίες είναι μόνο οι φόνοι γυναικών από άντρες πατριαρχικών και σεξιστικών αντιλήψεων που θεωρούσαν πως η γυναίκα όφειλε να υποταχθεί στην αντρική θέληση, από άντρες που πρόβαλαν δικαιώματα ιδιοκτησίας στο γυναικείο σώμα κι όταν κατάλαβαν πως οι γυναίκες δεν τους αναγνώριζαν αυτό το δικαίωμα και δεν μπορούσαν να τις υποτάξουν,  τις σκότωσαν για να τελειώνουν μαζί τους. Δεν λείπουν οι περιπτώσεις που ο δράστης εκτός από την σύζυγο, σκοτώνει επίσης τα παιδιά του, βέβαιος πως έχει δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στα δικά τους σώματα επίσης.

 Ποιοι άντρες είναι αυτοί που σκοτώνουν τις ανυπότακτες γυναίκες; Αυτοί που «θόλωσαν», που «ζήλευαν παράφορα», «δεν μπορούσαν να ζήσουν χωρίς την γυναίκα», που η γυναίκα ή η κόρη τους τούς «ατίμωσε», «τους πρόσβαλλε», «δεν τους άκουγε», κλπ. Σημειωτέον πως εκτός από τους ίδιους τους δράστες, υπάρχουν και οι υποστηρικτές τους, δηλαδή αυτοί που έβαλαν προχτές στην είδηση του πυροβολισμού μιάς γυναίκας και των γονιών της από τον πρώην σύζυγο 1500 like στο πρώτο σχόλιο κάτω από το άρθρο, σχόλιο  που έγραφε «ΑΘΩΟΣ», δηλαδή ένας τεράστιος αριθμός αντρών που αν και δεν διέπραξαν κανένα φόνο προς το παρόν, εφόσον βρίσκουν δικαιολογημένο τον φόνο, εύκολα φανταζόμαστε τι θα πουν για το ξύλο, τον βιασμό, την κακοποίηση μιας γυναίκας ξένης ή δικής τους, στην κουβέντα με φίλους ή ως ένορκοι σε δίκη γυναικοκτονίας.

Οι γυναικοκτονίες και τα υπόλοιπα εγκλήματα βίας και σεξουαλικής βίας, είναι αμείωτες σε ποσοστά σε όλον τον 20ο αιώνα  και παρουσιάζονται αυξημένες από το 2000 και μετά, τόσο σε αριθμό, όσο και σε βιαιότητα. Οι δολοφόνοι δεν ντρέπονται και δεν διστάζουν να σκοτώσουν τις γυναίκες βασανίζοντάς τες, και στην συνέχεια να ξεφορτωθούν το πτώμα με τους χειρότερους τρόπους: κομματιάζοντάς το, πετώντας το στα σκουπίδια, ρίχνοντάς το στα βράχια της θάλασσας. Οι δικαιολογίες τους όταν εντοπίζονται είναι γελοίες, από «πανικοβλήθηκα» έως « την έθαψα για να μην την φάνε τα ζώα», αν και κάποιοι παραδέχονται τελικά την ήττα λέγοντας "εχασα γιατί το σκουπιδιάρικο δεν πρόλαβε να πάρει το πτώμα".

Κάποιοι μελετητές όπως η Νταιάνα Ράσελ , η Κ. Τρόκυ και η Τζέην Καπούτι (Femicidal pornography, N.Y. Teacher's college press, 2001  και Εvidence of harm N.Y. Teacher's college press 1993) ισχυρίζονται ότι το πορνό και η κακοποίηση των γυναικών σε αυτό, δημιουργει την εικόνα της κατώτερης μορφής ζωής για την γυναίκα που έχουν οι δράστες γυναικοκτονιών στο κεφάλι τους και υπάρχουν μελέτες που λένε πως μολονότι οι δράστες σεξουαλικών εγκλημάτων είναι μόνο το 6% όσων βρίσκονται στην φυλακή, εντούτοις αυτό το μικρό ποσοστό έχει διαπράξει το 45% των ιδιαιτέρως σκληρών εγκλημάτων, όπως επίσης των κατά συρροή εγκλημάτων και του αιμομικτικού βιασμού. Φαίνεται πως είναι άμεση η σχέση της βίας που νομιμοποιούν στο μυαλό τους οι δράστες προς τις γυναίκες, με την ποσότητα πορνό που καταναλώνουν.

Σημαντικό επιβαρυντικό ρόλο για τα θύματα φαίνεται πως παίζει η αποθαρρυντική στάση των Αρχών στις καταγγελίες κακοποίησης γυναικών -που πολλές φορές φτάνουν έως την απόκρυψη των νομικών μέσων που έχουν στην διάθεσή τους οι γυναίκες- διότι λειτουργεί διπλά, στέλνει τις γυναίκες στα σπίτια τους άπραγες, ενώ ενθαρρύνει τους βίαιους άντρες στο να συνεχίσουν σφοδρότερα την επίθεση. Πρόσφατο είναι το παράδειγμα της δολοφονίας Τοπαλούδη, την οποία απέτρεψαν οι αρχές από την καταγγελία του βιασμού της προ ενός έτους από 3 άντρες που ήταν από το ίδιο χωριό με τον έναν από τους δυό δολοφόνους της. Το πιθανότερο είναι πως το βίντεο του βιασμού της είδαν όλοι οι άντρες στο χωριό, είτε ως αληθινό βίντεο βιασμού, είτε με το πρόσχημα "βίντεο ομαδικού σεξ". Δεν θέλει πολλή φαντασία για να υποθέσουμε πως ο δολοφόνος ξεχωρίζοντας (όπως όλοι οι άντρες στην πραγματικότητα) τι είναι συναινετικό σεξ και τι βιασμός, αναγνώρισε την αλήθεια και βλέποντας ότι  ο βιασμός της πέρασε ατιμώρητος, σκέφτηκε πως κι ο ίδιος  μπορούσε να την βιάσει χωρίς συνέπειες, γι αυτό και το αποτόλμησε. Για την Αστυνομία η δίωξη για τα περιστατικά κακοποίησης είναι αυτεπάγγελτη, η ενημέρωση του θύματος για τα δικαιώματά του υποχρεωτική, η διαδικασία για τον δράστη αυτόφωρη, επομένως έπρεπε οι αστυνομικοί σχεδόν κάθε άγνωστη γυναίκα που βλέπουν στον δρόμο με σημάδια κακοποίησης,  να την σταματάνε μόνοι τους και να την ρωτάνε τι έπαθε, όχι να διώχνουν ακόμα κι όσες φτάνουν ως το τμήμα. Θα έλεγα πως σημαντικός αριθμός αστυνομικών διακατέχεται από σεξιστικές αντιλήψεις και συντάσσεται σιωπηλά με τους δράστες, αντί να υπηρετεί με πλήρη συναίσθηση την νομιμότητα. Εξάλλου δεν λείπουν τα περιστατικά δολοφονιών γυναικών από τους συζύγους τους αστυνομικούς/στρατιωτικούς, ακόμα και με τα υπηρεσιακά τους όπλα. 

Η γυναικοκτονία υπήρχε, υπάρχει και θα συνεχίζεται για πάντα, εάν το νομικό πλαίσιο δεν αλλάξει ώστε να αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για τους δράστες, εάν η λέξη δεν γίνει δημοσίως αποδεκτή ώστε να συζητάμε αυτό το έγκλημα με τις ειδικές διαστάσεις και τα ειδικά αίτια που έχει. Τα κλάματα κι η θλίψη για την πεθαμένη Αγγελική, την πεθαμένη Ελένη, την πεθαμένη Ανθή, δεν χρειάζονται τίποτα κι είναι απόλυτη υποκρισία από εκείνους που αρνούνται ακόμα και να αναγνωρίσουν τον φόνο τους με το όνομά του. Ναι, η Αγγελική, η Ελένη κι η Ανθή είναι άνθρωποι, αλλά άνθρωποι θηλυκού γένους που αρνήθηκαν να κάνουν αυτό που άνθρωποι αρσενικού γένους απαιτούσαν από αυτές, γι αυτό  και μόνο γι αυτό είναι πεθαμένες. 

σημείωση: κάθε χρόνο, σύμφωνα με τις αναφορές του ΟΗΕ δολοφονούνται 50.000 γυναίκες από τον ερωτικό τους σύντροφο ή άντρες της οικογένειάς τους. 

 

( σκίτσο Marilena Nardi, κείμενο Melusine )