Ο πανικός της ζωής on-line (μέρος 2ο)

Το ζήτημα είναι πως υπάρχουν πράγματα που για να δημιουργήσεις χρειάζεται χρόνος, δεν φτάνει το τώρα, την αξία τους την παίρνουν από την διάρκεια, το νόημα τους αποκαλύπτεται μέσα από την διάρκεια. Οι ανθρώπινες σχέσεις χρειάζονται χρόνο για να  δημιουργηθούν, κι όσο πιο πολύ διαρκούν τόσο περισσότερο αξίζουν για μας. Ο εαυτός μας για να μας γίνει κατανοητός, για να μπορέσουμε να δομήσουμε κάποιο νόημα γύρω από το γιατί κάνουμε όσα κάνουμε, απαιτεί χρόνο κι ενδοσκόπηση. Η ζωή μας αποκτάει νόημα αν την αναλογιστούμε στην διάρκεια της, αν την σχεδιάσουμε για πολλά χρόνια μετά, αν αναλογιστούμε τι πρέπει να κάνουμε ώστε να περάσουμε όμορφα όσο διαρκεί και στο τέλος της να μας θυμούνται με τον επιθυμητό για εμάς τρόπο.

«Να με θυμούνται» είναι ήδη ο πιο υψηλός ρεαλιστικός στόχος που μπορεί να έχει ο άνθρωπος της υπερμοντέρνας εποχής, ασύλληπτα υψηλός. Γνωρίζουμε ήδη από την προηγούμενη εποχή, την μοντέρνα/νεωτερική πως σε κάτι άλλο εκτός από τα γήινα δεν μπορούμε να προσβλέπουμε. Οι θρησκείες κατέρρευσαν με την άνοδο της επιστημονικής έρευνας, αρχής γενομένης με την θεωρία του Δαρβίνου. Παράδεισος δεν υπάρχει λοιπόν και κανένας Θεός δεν μας περιμένει πουθενά. Σε κάτι πολύ σπουδαίο γήινο εντός της δικής μας ζωής, σε ένα επίγειο Παράδεισο,  επίσης δεν μπορούμε να προσβλέπουμε διότι και οι ιδεολογίες κατέρρευσαν στον 20^ο αιώνα –με πάταγο, αποδεικνύοντας ότι είναι ανίκανες στην εφαρμογή τους να φέρουν ειρήνη και ευημερία. Όσες ελπίδες εναπόθεσε ο άνθρωπος στην Τεχνολογία και την Επιστήμη, κι αυτές καταρρέουν σιγά-σιγά αφού αποκαλύπτεται πως τα οφέλη τους αφορούν μικρές προνομιούχες ομάδες πληθυσμού, ενώ τα καταστροφικά τους αποτελέσματα τεράστιες ανώνυμες μάζες ανθρώπων, π.χ. όλοι γνωρίζουμε πως εμείς στην Δύση χρησιμοποιούμε τα κομπιούτερ, αλλά η Ινδία είναι μια τεράστια χωματερή για τα τοξικά απόβλητα των συσκευών μας. Τι μένει λοιπόν στον σύγχρονο άνθρωπο; Από πού να πιαστεί για να δώσει νόημα στην ζωή του; Πώς να καταφέρει να σκεφτεί τον εαυτό του μακροπρόθεσμα και να δομήσει σωστά τα στοιχεία που πρέπει να έχουν διάρκεια; Ποιος μπορεί να φανταστεί σήμερα την ζωή του το 2060; Σε 42 χρόνια θα έχουμε 2060, δεν είναι τόσα πολλά. Πώς θα είναι η ζωή τότε; Άραγε, θα υπάρχει ανθρωπότητα το 2060;

Έτσι καταλήγουμε να είναι το σήμερα, το τώρα,  το μόνο που σκεφτόμαστε κι εκείνο που μας κινητοποιεί. Μας επιβάλλεται ως χρονικός ορίζοντας μέσω της τεχνολογίας των επικοινωνιών, αλλά φαίνεται και λογικό να ενδιαφερόμαστε για αυτό –αντί για το πολύ μακρινό κι ομιχλώδες 2060. Άλλοι ενδιαφέρονται για το σήμερα ζώντας ηδονιστικά, αντλώντας όσες πιο πολλές απολαύσεις μπορούν, καταναλώνουν περισσότερο, ψωνίζουν περισσότερο, κάνουν σεξ με περισσότερους, τρέχουν με γρήγορα αυτοκίνητα, τρώνε το μεσημέρι στο Ντουμπάι, το βράδυ στην Νέα Υόρκη. Άλλοι, όσοι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά, ενδιαφέρονται πάλι για το σήμερα, αλλά μηδενιστικά, πίνουν πολύ, χώνονται στα ναρκωτικά, μπαίνουν σε ομάδες που σκορπούν την καταστροφή ή και τον τρόμο, φτύνουν λόγια μίσους δεξιά-αριστερά. Και οι μεν και οι δε, μια που ζουν σε αυτήν την υπερμοντέρνα κοινωνία, αντιμετωπίζουν όσα τους παρουσιάζονται με τους όρους που θέτει το σημερινό οικονομικό σύστημα γύρω μας, αυτό του νεοφιλελευθερισμού. Όλοι μετράνε τα πάντα σαν λογιστές, ποσοτικά. Στο κυνήγι των απολαύσεων ναι, αλλά ποσοτικά, όχι ποιοτικά, π.χ. πολλούς διαφορετικούς ερωτικούς παρτενέρ  για το σύντομο, ανάλαφρο, one night stand. Δεν δεσμεύονται γενικώς σε τίποτα, ούτε σε δουλειές, ούτε σε φίλους, ούτε σε γειτονιά όπου διαβιούν, ούτε σε ερωτικούς συντρόφους, ούτε ποια ναρκωτικά ή ποτά θα πιούν σήμερα και ποια αύριο, όλα είναι στο παιγνίδι,  αφήνουν τις επιλογές τους ανοιχτές, αυτό μήπως δεν είναι η ελευθερία, το να έχεις επιλογές;  Νομίζω πως η ίδια υπερβολή χαρακτηρίζει τους μεν και τους δε, η ίδια έλλειψη συνολικού νοήματος διακρίνεται στις ζωές των μεν και των δε, η ίδια έλλειψη ελπίδας, ο ίδιος πανικός, το ίδιο τρεχαλητό πίσω από το τώρα, πίσω από την στιγμιαία συγκίνηση,  και μ' αυτά και μ' αυτά, να… η ζωή περνά και χάνεται.

Πιθανόν πρέπει να κάνουμε όλοι το καθήκον μας απέναντι στον εαυτό μας και την ανθρωπότητα: να κόψουμε το fast forward, να πατήσουμε pause, ειδικά σε ορισμένα. Όχι, δεν είναι όλα κατεπείγοντα, πολλά μάλιστα είναι εντελώς άχρηστα. Όχι, να μην πάει ο ρεπόρτερ στην Μαλακάσα πριν πέσει το χιόνι ώστε να μας το δείξει που θα πέφτει. Να μείνει στο κανάλι του, στα ζεστά, θα φανταστούμε το χιόνι. Όχι, να μην σταθούμε στην ουρά έξω από το Public  την Black Friday, έχουμε ήδη αρκετά gadget στο σπίτι μας, αυτή η Παρασκευή πρέπει να ‘ναι συνηθισμένη, αρκετά χάλια είναι ήδη για τους πωλητές η συνηθισμένη. Όχι, να μην πάρουμε έτοιμη τυρόπιτα από το ντελίβερυ κοντά στο γραφείο, να πάρουμε το σάντουιτς που φτιάξαμε μόνοι μας ή φρούτα από το σπίτι. Όχι, να μην διακοπεί το  οικογενειακό τραπέζι 10 φορές για να απαντήσει κάποιος καλεσμένος στο κινητό του. Όχι, να μην δούμε 13 επεισόδια του Casa di papel σε ένα Σ/Κ, αλλά να πάμε μια βόλτα, να κάνουμε ένα αφρόλουτρο και μετά από λίγη συζήτηση με την υπόλοιπη οικογένεια ή κάποιο παιγνίδι, να δούμε ένα επεισόδιο μόνο. 

Απλούστατα όχι στην ζωή on-line 24 ωρες το 24ωρο.

(υπογράφει η Melusine)

(art by Pawel Kuczynski)

.