Από το φαίνεσθαι στο είναι, ένας drone δρόμος.
(η φωτογραφία που βλέπετε δεν είναι αυτή που συζητιέται στο κείμενο που ακολουθεί, για λόγους δεοντολογίας διάλεξα μια άλλη. Την επίμαχη και υπό συζήτηση φωτογραφία μπορείτε να δείτε εδώ https://www.instagram.com/p/BdM1YgiHsrM/?utm_source=ig_embed ,)
Η πλήρης πρόταση του Γκυ Ντεμπόρ λέει πως στην Κοινωνία του θεάματος ο άνθρωπος πέρασε από την αξιολόγηση του ουσιαστικού είναι στο έχειν, κι από το (πόσα) έχειν στο φαίνεσθαι. Η περίπτωση της Μαρίνας Βερνίκου της γνωστής εφοπλιστικής οικογένειας Βερνίκου, που με μια φωτογραφία της του Ταζ Μαχάλ μέσα στην ομίχλη έθεσε υποψηφιότητα στον διαγωνισμό φωτογραφίας του National Geographic Travel, είναι εκείνη που τα όρια ανάμεσα στο ποιος έχει πόσα και πόσο πολύ μπορεί να φαίνεται συγχωνεύονται, με αποτέλεσμα να κοντεύουμε να δούμε την επίσημη ανακήρυξη της σε είναι ( ...η καλύτερη φωτογράφος σε αυτήν την κατηγορία για το 2018). Τελεία. Από εκεί και πέρα η Βερνίκου θα μπορεί να δείχνει το βραβείο παντού αποδεικνύοντας πως δεν το λέει εκείνη, αλλά το επιβεβαιώνουν οι θεσμοί πως είναι καλλιτέχνης.
Καταρχάς, είναι Τέχνη η φωτογραφία; Ίσως. Για μένα οι Τέχνες είναι όσες ήταν, όμως μέσα σε κάποιες ταινίες και κάποιες φωτογραφίες διακρίνω το στοιχείο που στο δικό μου μυαλό τις κατατάσσει στα έργα τέχνης, δηλαδή το να προωθούν την σκέψη, την ενδοσκόπηση και τον προβληματισμό.
Εμπίπτει στα όρια της Τέχνης η συγκεκριμένη φωτογραφία; Μερικοί θα πούνε ότι είναι τουλάχιστον πολύ σπάνια Έχει πράγματι κάτι σπάνιο η φωτογραφία αυτή; Όχι αν είσαι αετός, μας δείχνει ό,τι βλέπει ο αετός όταν πετάει πάνω από το Ταζ Μαχάλ. Είναι ο άνθρωπος αετός; Όχι. Είναι η κάμερα αετός; Όχι. Είναι το drone αετός; Όχι. Αν όμως τα μαζέψεις όλα μαζί σε μια οργανωμένη προσπάθεια, μπορείς να προσφέρεις στους ανθρώπους μια αποτύπωση του τι βλέπει ο αετός, δηλαδή μια πολύ εντυπωσιακή εικόνα. Και πάλι, είναι τέχνη αυτή η εντυπωσιακή αποτύπωση; Όχι. Το ίδιο το Ταζ Μαχάλ από κοντά είναι τέχνη, οι διαστάσεις του, οι αναλογίες του, οι γραμμές του είναι τέχνη, όλο μαζί είναι ένα αριστούργημα της Αρχιτεκτονικής, αλλά αυτό που βλέπει ο αετός όχι. Γιατί; Διότι σε εμένα δεν δημιουργεί καμία σκέψη, κανένα προβληματισμό. Στον αετό επίσης δεν δημιουργεί -φαντάζομαι. Δεν είναι ικανό το μάτι του αετού να μας δείξει τον δρόμο για την Τέχνη. Το μάτι του φωτογράφου υπό προϋποθέσεις είναι, όχι όμως όταν προσπαθεί να μιμηθεί τον αετό που μένει στην επιφάνεια διότι απλούστατα δεν έχει νου για να επεξεργαστεί τα πράγματα. Από τον άνθρωπο-φωτογράφο περιμένουμε να μας ωθήσει πέρα από την επιφάνεια, στην ουσία των πραγμάτων. Με αυτήν την προϋπόθεση η φωτογραφία γίνεται Τέχνη.
Επομένως για μένα η υποψήφια φωτογραφία δεν είναι τέχνη και δεν έχει κάτι καλό, έχει όμως δύο κακά. Ποιά; Καταρχάς το ότι είναι μια αεροφωτογραφία, παρμένη με drone, σε ένα από τα καλύτερα φυλασσόμενα μέρη στον κόσμο, σε ένα μέρος που δεν επιτρέπεται να πετούν παρά μόνο τα πουλιά, εκτός κι αν κάποιος πάρει ειδική άδεια. Είναι ένα τυπικό παράδειγμα του πώς η τέχνη και η τεχνολογία εμπλέκονται και σιγά-σιγά διαβρώνουν τις λέξεις και το περιεχόμενό τους, όπως συμβαίνει π.χ. στην περίπτωση του Όσκαρ ειδικών εφέ. Εκτός από το ότι έχουμε ξεχάσει πια ότι τα Όσκαρ είναι ένας θεσμός όπου η Ακαδημία του Χόλιγουντ, δηλαδή τα ίδια τα στούντιο βραβεύουν μόνο τον εαυτό τους, το Όσκαρ ειδικών εφέ είναι εκείνο που βρίσκεται όσο πιο κοντά γίνεται στην τεχνολογία κι όσο πιο μακριά από την τέχνη. Κι όμως, λέγεται κι αυτό Όσκαρ κι ο κάτοχός του μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι καλλιτέχνης. Δεύτερο κακό της είναι ότι πως μας δίνει μια σοβαρή ένδειξη του γεγονότος ότι η καλή φωτογραφία δεν εξαρτάται πια από την σωστή καλλιτεχνική ματιά του φωτογράφου αλλά από τον πλούτο εκείνου που μπορεί να πάει στο Ταζ Μαχάλ, να αγοράσει τον drone και την κατάλληλη κάμερα, να επιτύχει μέσω των γνωριμιών του και της οικονομικής δύναμης που κατέχει την σπανιότατη άδεια πτήσης πάνω από το Ταζ Μαχαλ και να επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Η φωτογραφία αυτή λοιπόν δεν είναι Τέχνη, όμως συνολικά η υποψηφιότητα της συνιστά σκάνδαλο. Είναι μια χυδαία επίδειξη πλούτου της ίδιας της Βερνίκου που μέσα σε πλαίσια απολύτως αθέμιτου ανταγωνισμού φιλοδοξεί ο πλούτος της που της προσφέρει πρόσβαση στην τελευταία λέξη της τεχνολογίας αλλά και στην άδεια πτήσης πάνω από το μνημείο, να της αποφέρει την επίσημη αναγνώριση στον χώρο των Τεχνών, ένα χώρο που προορίζεται όχι για όσους έχουν, ούτε για όσους φαίνονται, αλλά για όσους είναι. Θα τα καταφέρει; Ίσως. Αν τα καταφέρει θα μας αποδείξει πως από το φαίνεσθαι έως το είναι η απόσταση είναι ένας drone δρόμος.
(υπογράφει η Melusine)
Καταρχάς, είναι Τέχνη η φωτογραφία; Ίσως. Για μένα οι Τέχνες είναι όσες ήταν, όμως μέσα σε κάποιες ταινίες και κάποιες φωτογραφίες διακρίνω το στοιχείο που στο δικό μου μυαλό τις κατατάσσει στα έργα τέχνης, δηλαδή το να προωθούν την σκέψη, την ενδοσκόπηση και τον προβληματισμό.
Εμπίπτει στα όρια της Τέχνης η συγκεκριμένη φωτογραφία; Μερικοί θα πούνε ότι είναι τουλάχιστον πολύ σπάνια Έχει πράγματι κάτι σπάνιο η φωτογραφία αυτή; Όχι αν είσαι αετός, μας δείχνει ό,τι βλέπει ο αετός όταν πετάει πάνω από το Ταζ Μαχάλ. Είναι ο άνθρωπος αετός; Όχι. Είναι η κάμερα αετός; Όχι. Είναι το drone αετός; Όχι. Αν όμως τα μαζέψεις όλα μαζί σε μια οργανωμένη προσπάθεια, μπορείς να προσφέρεις στους ανθρώπους μια αποτύπωση του τι βλέπει ο αετός, δηλαδή μια πολύ εντυπωσιακή εικόνα. Και πάλι, είναι τέχνη αυτή η εντυπωσιακή αποτύπωση; Όχι. Το ίδιο το Ταζ Μαχάλ από κοντά είναι τέχνη, οι διαστάσεις του, οι αναλογίες του, οι γραμμές του είναι τέχνη, όλο μαζί είναι ένα αριστούργημα της Αρχιτεκτονικής, αλλά αυτό που βλέπει ο αετός όχι. Γιατί; Διότι σε εμένα δεν δημιουργεί καμία σκέψη, κανένα προβληματισμό. Στον αετό επίσης δεν δημιουργεί -φαντάζομαι. Δεν είναι ικανό το μάτι του αετού να μας δείξει τον δρόμο για την Τέχνη. Το μάτι του φωτογράφου υπό προϋποθέσεις είναι, όχι όμως όταν προσπαθεί να μιμηθεί τον αετό που μένει στην επιφάνεια διότι απλούστατα δεν έχει νου για να επεξεργαστεί τα πράγματα. Από τον άνθρωπο-φωτογράφο περιμένουμε να μας ωθήσει πέρα από την επιφάνεια, στην ουσία των πραγμάτων. Με αυτήν την προϋπόθεση η φωτογραφία γίνεται Τέχνη.
Επομένως για μένα η υποψήφια φωτογραφία δεν είναι τέχνη και δεν έχει κάτι καλό, έχει όμως δύο κακά. Ποιά; Καταρχάς το ότι είναι μια αεροφωτογραφία, παρμένη με drone, σε ένα από τα καλύτερα φυλασσόμενα μέρη στον κόσμο, σε ένα μέρος που δεν επιτρέπεται να πετούν παρά μόνο τα πουλιά, εκτός κι αν κάποιος πάρει ειδική άδεια. Είναι ένα τυπικό παράδειγμα του πώς η τέχνη και η τεχνολογία εμπλέκονται και σιγά-σιγά διαβρώνουν τις λέξεις και το περιεχόμενό τους, όπως συμβαίνει π.χ. στην περίπτωση του Όσκαρ ειδικών εφέ. Εκτός από το ότι έχουμε ξεχάσει πια ότι τα Όσκαρ είναι ένας θεσμός όπου η Ακαδημία του Χόλιγουντ, δηλαδή τα ίδια τα στούντιο βραβεύουν μόνο τον εαυτό τους, το Όσκαρ ειδικών εφέ είναι εκείνο που βρίσκεται όσο πιο κοντά γίνεται στην τεχνολογία κι όσο πιο μακριά από την τέχνη. Κι όμως, λέγεται κι αυτό Όσκαρ κι ο κάτοχός του μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι καλλιτέχνης. Δεύτερο κακό της είναι ότι πως μας δίνει μια σοβαρή ένδειξη του γεγονότος ότι η καλή φωτογραφία δεν εξαρτάται πια από την σωστή καλλιτεχνική ματιά του φωτογράφου αλλά από τον πλούτο εκείνου που μπορεί να πάει στο Ταζ Μαχάλ, να αγοράσει τον drone και την κατάλληλη κάμερα, να επιτύχει μέσω των γνωριμιών του και της οικονομικής δύναμης που κατέχει την σπανιότατη άδεια πτήσης πάνω από το Ταζ Μαχαλ και να επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Η φωτογραφία αυτή λοιπόν δεν είναι Τέχνη, όμως συνολικά η υποψηφιότητα της συνιστά σκάνδαλο. Είναι μια χυδαία επίδειξη πλούτου της ίδιας της Βερνίκου που μέσα σε πλαίσια απολύτως αθέμιτου ανταγωνισμού φιλοδοξεί ο πλούτος της που της προσφέρει πρόσβαση στην τελευταία λέξη της τεχνολογίας αλλά και στην άδεια πτήσης πάνω από το μνημείο, να της αποφέρει την επίσημη αναγνώριση στον χώρο των Τεχνών, ένα χώρο που προορίζεται όχι για όσους έχουν, ούτε για όσους φαίνονται, αλλά για όσους είναι. Θα τα καταφέρει; Ίσως. Αν τα καταφέρει θα μας αποδείξει πως από το φαίνεσθαι έως το είναι η απόσταση είναι ένας drone δρόμος.
(υπογράφει η Melusine)
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου