Οι περίεργες κάρτες του 19ου αιώνα

 

Εαν έχει τύχει να δείτε χριστουγεννιάτικες κάρτες της Βικτωριανής εποχής σίγουρα θα έχετε ξαφνιαστεί: όχι μόνο δεν έχουν σχέση με το θρησκευτικό θέμα της γέννησης του Χριστού, αλλά δεν είναι καθόλου χαρούμενες.

Χιονάνθρωποι που λιώνουν, βάτραχοι που μαχαιρώνουν άλλους βατράχους, γονείς που ρίχνουν έναν κουβά νερό πάνω σε κανταδόρους, τζίτζικες που μεταναστεύουν σε ζεστότερα μέρη, έντομα που ερωτοτροπούν, ο δαίμονας Κράμπους με κέρατα και μακριά γλώσσα που βουτάει τα παιδάκια! Μα τι γινόταν τα Χριστούγεννα την εποχή της Βασίλισσας Βικτωρίας;

Ο κόσμος ήταν διαφορετικός τότε και τα Χριστούγεννα σχεδόν δεν γιορτάζονταν. Η σπουδαία γιορτή ήταν η Πρωτοχρονιά όπου δώρα έπαιρναν μόνο τα μικρά παιδιά. Σε πολλές επιχειρήσεις η μέρα ήταν εργάσιμη ή ημιαργία (θυμηθείτε και την Χριστουγεννιάτικη ιστορία "A Christmas Carol" με τον Σκρουτζ).

Ταυτόχρονα η αποδοχή της ζωής με τις αναποδιές της, την σκληρότητα της, τον θάνατο, το κακό, ήταν διαδεδομένη. Οι άνθρωποι δεν έκρυβαν τις ατυχίες τους και τις αρρώστιες τους, ούτε αισθανόταν κατώτεροι όταν δεν είχαν καν να φάνε. Η ζωή έχει τα πάνω της και τα κάτω της -αυτό έλεγαν οι Βικτωριανοί που κρατούσαν ψηλά το κεφάλι τους και συνέχιζαν τον αγώνα.

Οι χριστουγεννιάτικες κάρτες γεννήθηκαν το 1843 με την παραγωγή μόνο μιας κάρτας σε 2.000 αντίτυπα. Την σχεδίασαν από κοινού ο Χένρι Κόουλ κι ο Τζωρτζ Χόρσλεϊ. Ηταν ένα είδος χαιρετισμού ανάμεσα σε συγγενείς ή φίλους που ζούσαν σε απόσταση, γι αυτό και το χιούμορ, ακόμα και το μακάβριο ήταν αποδεκτό. Περίπου το 1900 οι κάρτες μεταμορφώθηκαν και πήραν το σημερινό τους πνεύμα, αφού προηγουμένως τα Χριστούγεννα είχαν γίνει η σπουδαιότερη καταναλωτική πανδαισία της Δύσης. Πάντως ακόμα και σήμερα θαυμάζουμε αυτό το περιπαικτικό και νεανικό βλέμμα προς την ζωή των Βικτωριανών που μας δείχνουν οι κάρτες του 19ου αιώνα.

Οι φωτογραφίες είναι της συλλογής του Manchester Metropolitan University που απαρτίζεται από 32.000 κάρτες.

(Μελουζίν)