Για τον Χρήστο Γιανναρά

 

********************************

Πέθανε ο Χρήστος Γιανναράς. Το αντιλήφθηκα από τις εκατοντάδες αναρτήσεις που τον βρίζουν, σχεδόν όλες γραμμένες από άτομα που 100% δεν έχουν διαβάσει κανένα βιβλίο του, μόνο υβριστικές αναρτήσεις άλλων οι οποίες τον αποκαλούν "φασίστα", λέξη εύκολη, που εσχάτως κολλάει όπου μας καπνίσει. 

 

Και βέβαια πώς θα μπορούσαν να τον έχουν διαβάσει; Θα έπρεπε να στρώσουν τον πισινό τους σε μία καρέκλα επί μέρες διαβάζοντας , αφού προηγουμένως είχαν ηδη στρώσει τον πισινό στην καρέκλα επί χρόνια, διαβάζοντας τα βιβλία των διανοητών με τους οποίους καταπιάστηκε ο Γιανναράς - κι έτσι να καταλάβουν τι λέει και τι δεν λέει. Ποιος το κάνει αυτό; Σίγουρα όχι οποίος περνάει όλη του την μέρα στο fb. 

 

Στον Γιανναρά -από όσο μπόρεσα να τον καταλάβω, γιατί σιγουρα δεν μου "κόβει" αρκετά ώστε να τον έχω αντιληφθεί πλήρως- χρωστάμε ορισμένα πράγματα:

 

1) Τον διαχωρισμό της επίσημης θρησκείας από το εκκλησιαστικο γεγονός, που όπως έλεγε ο Γιανναράς το δεύτερο γεννάει πολιτισμό, αναζητάει το νόημα, τον σκοπό της ύπαρξης και της συνύπαρξης με τους άλλους ανθρώπους, ενώ η οργανωμένη θρησκεία απαιτεί την υπακοή χωρίς σκέψη έως και την αποχαύνωση, που οδηγούν κάποιες φορές σε σέκτες απανθρωπιάς και κτηνωδίας. Νομίζω αυτός ήταν κι ο λόγος που η Εκκλησία αντιστάθηκε στην ανάληψη της έδρας στην Πάντειο από τον Γιανναρά.

 

2) Την ανάλυση του σύγχρονου ελληνικού Κράτους όπου επί εποχής ΠΑΣΟΚ η σοσιαλιστική αριστερά αντικατέστησε την Δεξιά εξαπλώνοντας πανελλήνια τις παθογένειες της, π.χ. την αναξιοκρατία, ενώ η Δεξιά έπεσε σε λήθαργο, ανίκανη να διατηρήσει στην κοινωνία έστω τις αξίες που πρέσβευε, π.χ. την ώθηση στα γράμματα, το κύρος του Πανεπιστημίου, τον σεβασμό στους ιεραρχικά ανώτερους. 

 

3) Την ανάλυση του νεώτερου ελληνικού Κράτους που απο το 1821 δεν ανήκει στην Ανατολή, θαυμάζει την Δυση, και απλώς την μιμείται εξωτερικά προσπαθώντας να την φτάσει, αποκηρύσσοντας ως κατώτερο το παρελθόν και την παράδοση του, χωρίς όμως να έχει ως βίωμα του το παρελθόν της Δύσης (τον Διαφωτισμό). Έτσι προχωράμε έως και σήμερα, χωρις ριζες, κολοβοί. Δεν μπορεις να χτίσεις στο πουθενα, λεει ο Γιανναρας και νομίζω αληθεύει. Ο μιμητισμος ξένων προτύπων φταιει για πολλά δεινά και παρολα αυτα τον συνεχίζουμε όλοι μαζί, τελευταία μάλιστα υιοθετώντας και την γλώσσα της Δύσης ως καθομιλουμένη, π.χ. την προσφώνηση "bro", τα greeklish. Τι κατάντια, την ώρα που οι ξένοι παίρνουν λέξεις από εμάς και τους Ρωμαίους για να περιγράψουν κάθε αφηρημένη έννοια, όπως επίσης και την ουσία του πράγματος μέσα στο πράγμα (father ο πατερας, paternal ο πατρικός)!

 

4) Στον Γιανναρά οφείλουμε μια καλύτερη ανάγνωση του Χάιντεγκερ. Όχι ότι δεν διαβάζεται ο Χάιντεγκερ χωρίς τον Γιανναρά, αλλά βοηθάει ο Γιανναράς να καταλάβουμε π.χ. γιατί δεν μας ενδιαφέρει η εξερεύνηση του πλανήτη Άρη: απλούστατα, επειδή δεν υπάρχουν άνθρωποι εκεί, δεν υπάρχει ο Άλλος. Ο άνθρωπος είναι Dasein εδωνά-Ειναι, δηλαδή πάντα αυτοπροσδιοριζεται από την σχέση του με τους άλλους. Ο χώρος είναι ή δεν είναι κάτι, ανάλογα με το ποσό κοντά μας φέρνει ή μας απομακρύνει από τους άλλους. Ο Άρης λοιπόν δεν έχει νόημα για εμάς, είναι σκέτο κενό, επειδή εκεί θα είμαστε μακριά από ολους. 

 

Στον Χρήστο Γιανναρά οφείλουμε κι άλλα τα οποία βρίσκω μερικού ενδιαφέροντος, για κάποια άτομα το καθένα, π.χ. τις αντιφάσεις ή και την απανθρωπιά στις ιδεοληψιες της Αριστεράς. Τα τέσσερα σημεία που προανέφερα νομίζω αφορούν τους πάντες. 

 

Αυτά λοιπόν για τον Γιανναρά που ήταν αν όχι φιλόσοφος, τότε τουλάχιστον σημαντικός στοχαστής της χώρας. Κρίμα που έφυγε. Ευτυχώς που μας άφησε τα βιβλία του.

(Μελουζίν)